การพิจารณาว่าจะอยู่หรือไม่อยู่

“จะอยู่หรือไม่อยู่: นั่นคือคำถาม” ความคิดของฮามเลต เป็นการพูดเกี่ยวกับการมีอยู่ที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลก ข้อความนี้มีความหมายมากมาย จนถึงปัจจุบัน ฉันยังไม่พบการแปลที่สามารถอธิบายความหมายได้ครบถ้วน “การมีชีวิตอยู่หรือการตาย นี่คือปัญหา” อย่างไรก็ตามในวงการการลงทุนมีคำถามมากมายที่เกี่ยวข้องกับการมีชีวิตอยู่หรือการตายของนักลงทุน วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับจิตวิทยาการซื้อขายแลกเปลี่ยนเงินตราในเจ็ดประเด็น。

1. ขึ้นหรือลง?

ตลาดขึ้น เราสามารถหาข่าวดีได้ในตลาด ลง ก็ยังมีข่าวลือที่ไม่ดี บางครั้ง ก็จริงที่เป็นเหตุการณ์ที่ทำให้เกิดความผันผวน แต่บ่อยครั้ง นักลงทุนนั้นแค่หาข้ออ้าง ในกรณีส่วนใหญ่ สาเหตุที่ทำให้ตลาดลดลงคือ เพราะมันควรจะลดลง และเหตุผลที่ทำให้ตลาดสูงขึ้นคือ เพราะมันควรจะสูงขึ้น แต่บางทีคุณอาจจะไม่เข้าใจถึงการลดลงหรือการขึ้นครั้งต่อไปของตลาดเลย ถึงแม้ว่าเหตุผลจะเป็นอย่างไร

2. การลงทุนหรือการเก็งกำไร?

จากมุมมองด้านจริยธรรม การลงทุนและการเก็งกำไรไม่มีความแตกต่างที่สูงส่งหรือต่ำต้อย ทั้งสองอย่างก็คือการทำเงิน โดยมีวิธีการที่แตกต่างกัน ในความเป็นจริง การกระทำทั้งสองอย่างนี้ก็ยากที่จะทำให้ชัดเจน คุณไม่สามารถบอกได้ว่า การซื้อหุ้นที่มีมูลค่าตลาดสูงคือการลงทุน และการซื้อหุ้น ST คือการเก็งกำไร การซื้อหุ้นมูลค่าสูงในช่วงราคาต่ำที่ยังลดลง อาจจะถือว่าเป็นเงินลงทุนมากกว่า แต่เมื่อราคาหุ้นเหล่านี้เพิ่มสูงขึ้นอย่างมากจนเกินมูลค่าที่ควรจะเป็นแล้ว การมีผู้เก็งกำไรเข้ามาในตลาดนั้นยากที่จะไม่พูดถึง และเงินลงทุนที่ถืออยู่ที่ราคาสูงนั้น อาจจะยากที่จะหาคำตอบจากมุมมองด้านการลงทุนที่มีคุณค่า พวกเขาอาจจะต้องยอมทำตามแนวโน้มเท่านั้น ฉันจึงชอบที่จะใช้คำว่า “เงินลงทุนระยะยาว” และ “เงินลงทุนระยะสั้น” เพื่อแยกแยะพฤติกรรมการลงทุนทั้งสองแบบนี้

3. หุ้นขนาดใหญ่หรือหุ้นขนาดเล็ก?

ซูหนิงและกั๋วเหม่ยสามารถเริ่มจากร้านค้าเล็ก ๆ และเติบโตขึ้นหลายสิบหรือหลายร้อย เท่า คงยากที่จะมองเห็นว่าจีนปิโตรเลียมที่จะเติบโตขึ้นหลายสิบเท่าจะแสดงออกมาแบบไหน ดังนั้น หุ้นขนาดกลางและขนาดเล็กจึงเป็นพื้นฐานที่ดีในการค้นพบ Tenbagger อย่างไรก็ตาม บริษัทขนาดใหญ่ก็มีข้อดีใหญ่ ในแง่ของการดำเนินงานที่มีเสถียรภาพ การจัดการที่มีระเบียบ และยังมีการจ่ายเงินปันผลอย่างสม่ำเสมอ เป็นต้น หุ้นขนาดเล็กเป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงสูง แต่ให้ผลตอบแทนสูง ประวัติการลงทุนในสหรัฐอเมริกาชี้ให้เห็นว่าหุ้นขนาดเล็กมักให้ผลตอบแทนที่สูงที่สุด โดยอันดับถัดไปคือหุ้นขนาดใหญ่ หุ้นขนาดเล็กที่เติบโต และหุ้นขนาดใหญ่ที่เติบโต。

4. การศึกษาเบื้องต้นหรือการวิเคราะห์จิตใจ?

ผู้ที่ศึกษาพื้นฐานไปทำการวิจัยเชิงลึกและสร้างแบบจำลองการประเมินค่า ผู้ที่ศึกษาด้านจิตใจไปศึกษาพฤติกรรมการเงินและทำการวิเคราะห์ทางเทคนิค ในตลาดหุ้นระยะยาวพื้นฐานมักจะมีบทบาทสำคัญ แต่เมื่อระยะเวลาการลงทุนสั้นลง อิทธิพลของจิตใจนักลงทุนจะมีความสำคัญมากขึ้น การศึกษาพื้นฐานมีปัญหาของมันเอง ที่เราพูดถึงในชื่อ “การศึกษาเกินไป” (overresearch) ถ้าใช้กล้องขยายดูบริษัท อาจทำให้เห็นข้อบกพร่องมากเกินไป; หรือถ้าดูผู้หญิงสวยเราจะเรียกว่าความผิดเพี้ยนก็ได้ ก็เป็นความผิดเช่นกัน การวิเคราะห์จิตใจก็มีข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นได้ง่าย ตัววิเคราะห์เองก็มีจุดอ่อน

5. หุ้นเติบโตหรือหุ้นคุณค่า?

ในทางทฤษฎี หุ้นเติบโตคือหุ้นที่มีอัตราส่วนราคาต่อกำไร (P/E) สูง ขณะที่หุ้นคุณค่าคือหุ้นที่มีอัตราส่วนราคาต่อกำไรต่ำ หุ้นเติบโตถูกตลาดมอบมูลค่าที่สูง เพราะมีการเติบโตที่สูง มักได้รับความสนใจจากตลาด หุ้นที่สามารถเพิ่มขึ้นสิบเท่ามักจะเป็นหุ้นเติบโต อย่างไรก็ตาม ในประวัติศาสตร์ เมื่อมี Tenbagger เกิดขึ้น มักจะมี Tenbagger ที่ตายไปจำนวนมาก หุ้นเติบโตเล่นเกม “ความคาดหวัง” พลังขับเคลื่อนราคาหุ้นในอนาคตขึ้นอยู่กับการเติบโตที่ตรงตามหรือเกินความคาดหวัง หากความคาดหวังของตลาดนั้นสูงเกินไป (มักเป็นเช่นนั้น) ราคาหุ้นจะยากที่จะเพิ่มขึ้น อีกทั้ง บริษัทต่าง ๆ มักมีวงจรชีวิตของมันเอง เมื่อบริษัททะลุผ่านช่วงการเติบโตอย่างรวดเร็ว ราคาประเมินมักจะลดลงอย่างมีนัยสำคัญ และราคาหุ้นจะตกลงถึงแม้ว่าบริษัทจะยังเติบโต ดังนั้นการเติบโตนั้นไม่เพียงพอต่อความต้องการของตลาด ในทางกลับกัน หุ้นคุณค่ามักถูกประเมินต่ำ เพราะตลาดไม่มีความคาดหวังในตัวพวกเขา ไม่มีหวังก็ไม่ต้องผิดหวัง และเมื่อบริษัทมีการปรับปรุงในการดำเนินงาน ราคาหุ้นจะกลับคืนค่าที่ควรจะเป็น

6. การคิดอย่างอิสระหรือการฟังทั้งหมด?

การคิดอย่างอิสระต้องใช้ความกล้า โดยเฉพาะเมื่อเผชิญกับตลาดหุ้นที่ไม่แน่นอนและจิตใจของคนทั่วไป แต่ละคนมีกรอบความคิดของตนเองและมีจุดตาบอดเมื่อมองปัญหา ดังนั้น การวิเคราะห์มุมมองและเหตุผลของผู้อื่นสามารถช่วยให้ตรวจสอบจุดบอดได้ แต่ปัญหาก็เกิดขึ้นพร้อมกัน ข่าวสารที่หลากหลายซึ่งมากเกินไปสามารถกลายเป็นเสียงรบกวน ปิดบังความจริงที่คุณอาจพบผ่านการคิดอย่างอิสระ คุณบัฟเฟตเลือกที่จะอยู่ห่างจากเมืองใหญ่อย่างนิวยอร์กและบอสตัน แล้วไปตั้งถิ่นฐานในโอมาฮา ประเทศมะลิ เขาบอกว่า: “ในนิวยอร์ก ฉันอาจได้ไอเดียการลงทุนดี ๆ มาหลายร้อย แต่จริง ๆ แล้วฉันต้องการไอเดียดี ๆ แค่หนึ่งเดียวก็พอแล้ว!”

7. คุณค่าหรือเทรนด์?

เมื่อเราซื้อสินค้าอะไรก็ตาม เราต้องดูราคาต่อค่าของมัน คำว่า “ค่า” คือความหมายภายในของสิ่งนั้น ๆ และ “ราคา” คือค่าใช้จ่ายในการได้มาของมัน เมื่อคุณซื้อลูกผัก โทรทัศน์ หรือแม้กระทั่งรถยนต์หรือบ้าน ไม่มีใครโง่พอที่จะไม่สนใจคุณค่าและแค่สนใจราคา ดังนั้นในเรื่องการซื้อหุ้นและการศึกษาคุณค่าภายในของหุ้นนั้นเป็นการบ้านที่นักลงทุนต้องทำอย่างแน่นอน ตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จจากการลงทุนที่เน้นคุณค่าคือคุณบัฟเฟต ที่ยืนหยัดตลอดชีวิต จนกลายเป็นนักลงทุนที่มีชื่อเสียงและร่ำรวยที่สุดในโลก หนึ่งในตัวอย่างในทางกลับกันคือ ความพยายามใช้งาน “ข่าวฉุกเฉิน” เพื่อทำ “การลงทุนที่มีโมเมนตัม” ผลก็คือ หลังจากความรุ่งเรืองสั้น ๆ ก็จบลงอย่างน่าสลด อย่างไรก็ตาม เทรนด์ก็ไม่ควรมองข้าม คุณบัฟเฟตในช่วงฟองสบุนั้นเลือกที่จะไม่ลงทุนในบริษัทเทคโนโลยีระดับสูง ผลลัพธ์คือเขาทำผลงานต่ำกว่าตลาดหลายปี บางทีมีเพียงบัฟเฟตเท่านั้นที่สามารถทนต่อช่วงเวลาที่น่าสลดเช่นนี้ได้ ถ้าเป็นคนอื่น ก็อาจจะล้มเหลวไปหลายครั้งแล้ว

เมื่อกลับมามองดู ฟองสบุนั้นอาจเข้าใจได้ แต่ถ้ามองข้ามไมโครซอฟต์ เดลล์ และยาฮู ก็ไม่ถือว่าควรได้รับความเคารพ เมื่อตลาดเกิดเทรนด์บางอย่างขึ้น บางครั้งสิ่งที่ตลาดสะท้อนคือข้อมูลที่คุณไม่รู้ หรือที่คุณยังไม่เข้าใจการเปลี่ยนแปลงที่อยู่เบื้องหลังเทรนด์นั้น ในช่วงเวลานี้ เป็นเวลาที่ควรสะท้อนตัวเอง อย่าขัดขืนกับเทรนด์ เราเห็นอคติที่เกิดจากเทรนด์ เช่น ลีเซินจากบอสตัน ที่เคยยืนหยัดและถูกเห็นเป็นเหยื่อลดลง

คำถามเหล่านี้ อาจจะไม่สามารถหาคำตอบที่ถูกต้องที่สุดได้ แต่บางทีคำตอบที่ถูกต้องเพียงหนึ่งเดียวคือ คำถามเหล่านั้นเอง แต่มักจะคิดถึงคำถามเหล่านี้จะเป็นประโยชน์ต่อนักลงทุนทุกคน โดยเฉพาะในช่วงเวลาแห่งความสับสน